Prawie połowa z nas jest świadoma, że w drodze recyklingu zużyte opony mogą zyskać „drugie życie”, lecz tylko 1/3 wie, kto jest prawnie odpowiedzialny za ich odzysk. 38% ankietowanych uznaje, że producenci opon są obecnie zaangażowani w działania z zakresu zrównoważonego rozwoju. Taki odsetek to wyraźny wzrost w porównaniu z wynikiem 23% sprzed 1,5 r.
- 46% Polaków wie, że zużyte opony podlegają recyklingowi. 23% jest odwrotnego zdania, a aż 31% nie miała opinii na ten temat.
- 79% kierowców ostatnim razem zostawiło swoje stare opony w odpowiednich do tego miejscach.
- W sumie 1/3 wszystkich badanych uznała niewłaściwie, że stare ogumienie można legalnie zostawić na składowisku odpadów a także w altanie śmietnikowej.
- 32% ankietowanych trafnie wskazało, że to producenci i dystrybutorzy opon są prawnie zobowiązani do ich odzysku.
- 38% Polaków uznaje, że producenci opon są obecnie zaangażowani w działania z zakresu zrównoważonego rozwoju. W lutym 2023 r. odsetek wyniósł jedynie 23%.
- Oferta produktu, który nadaje się do recyklingu (41%) i który zmniejsza zużycie energii (36%) to dwa aspekty z zakresu zrównoważonego rozwoju, na które ankietowani najczęściej zwracają uwagę przy kupnie opon.
- Nawierzchnie drogowe (60%), dywaniki samochodowe (53%), oraz nawierzchnie boisk sportowych (50%) to najczęściej znane przez badanych produkty, które można zrobić z przetworzonych opon.
Opony z naszych pojazdów ulegają zużyciu jak każdy produkt i w pewnym momencie przychodzi nam je zmienić. Według ostatnich dostępnych danych Oponeo, w 2021 r. wprowadzono na nasz rynek 355 tys. ton opon, z czego niecałe 242 tys. ton zebrano w ramach odzysku, z których 132 tys. ton trafiło do recyklingu materiałowego. Czy Polacy zdają sobie sprawę, że ogumienie samochodowe to także produkt podlegający recyklingowi? I kto, według badanych, jest zobowiązany do odzysku zużytych opon? Odpowiedzi między innymi na te pytania przynosi badanie marki Continental i InsightOut Lab. Wyniki pokazują, że jest jeszcze wiele do zrobienia na polu informowania i edukacji społeczeństwa w obszarze zrównoważonego rozwoju i gospodarki cyrkularnej. Ale efekty takich działań już widać – 38% ankietowanych uznaje, że producenci opon są obecnie zaangażowani w działania z zakresu zrównoważonego rozwoju. 1, 5 r. temu było to jedynie 23%.
O recyklingu opon wie prawie połowa z nas
Wyniki badania pokazują, że prawie połowa badanych (46%) wie, że zużyte opony podlegają recyklingowi. To sporo, choć daleko nam jeszcze do sytuacji idealnej, ponieważ prawie 1/4 ankietowanych (23%) była przeciwnego zdania. Natomiast aż prawie 1/3 (31%) nie potrafiła jednoznacznie odpowiedzieć, czy stare opony podlegają recyklingowi? To pokazuje, że jest jeszcze wiele do zrobienia na polu informowania i edukacji społeczeństwa w tym obszarze.
Kiedy przyjrzymy się bliżej odpowiedziom na pytanie „Czy Twoim zdaniem zużyte opony samochodowe podlegają obecnie w Polsce recyklingowi?”, możemy zauważyć, że najmłodsi orientują się w tej sprawie najsłabiej. Jedynie 32% osób z przedziału 18-24 lata odpowiedziało twierdząco na to pytanie, w porównaniu do połowy (50%) takich osób w wieku 55+. Udział odpowiedzi pozytywnych w pozostałych grupach wiekowych wynosił 41-47%. Osoby z największych miast (powyżej 500 tys. mieszkańców) wiedziały na temat recyklingu opon najmniej. Wśród nich tylko 31% odpowiedziało, że opony można powtórnie przetworzyć, podczas gdy w mniejszych miastach i na wsi takich odpowiedzi było 46-53%. Kolejną różnicą wartą zauważenia jest to, że aktywni kierowcy (50% odp. pozytywnych) wyraźnie lepiej orientują się w kwestii recyklingu opon, niż osoby, które na co dzień nie prowadzą auta (33%).
Kierowcy wiedzą, gdzie oddawać stare opony
Kolejne pytanie było skierowane tylko do kierowców i dotyczyło tego, gdzie ostatnim razem zostawiali oni swoje zużyte opony. Najczęściej zaznaczaną odpowiedzią był serwis wymiany opon lub zakład wulkanizacyjny (53%), a na drugim miejscu znalazły się tzw. PSZOKi (26%), czyli punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. 8% kierowców wybrało składowiska odpadów, 4% – altany śmietnikowe. Tymczasem ani składowiska, ani osiedlowe śmietniki nie są miejscami przeznaczonymi do zostawiania swoich starych opon. Niemniej, warto zauważyć, że w sumie prawie 8/10 kierowców (79%) oddało swoje opony w miejscach do tego przeznaczonych. Kierowcy-mieszkańcy wsi znaczniej częściej (35%) niż mieszkańcy miast (13-23%) wybierali PSZOK. Natomiast ci z największych miast – najrzadziej (13%).
Składowiska odpadów i śmietniki błędnie uważane za dobre miejsca do wyrzucania opon
Przejdźmy teraz do podobnego pytania, ale kierowanego do wszystkich ankietowanych, które brzmiało „Gdzie Twoim zdaniem zgodnie z prawem można oddać zużyte opony samochodowe?” Okazuje się, że Polki i Polacy dość dobrze orientują się w tej kwestii, ponieważ 60% z nich wskazało serwisy opon i zakłady wulkanizacyjne, a 65% – PSZOKi. To dużo, ale świadczy też o tym, że odpowiednio 40% i 35% ankietowanych nie wie, że to są odpowiednie lokalizacje. Niepokojące jest, że aż 28% badanych (40% najmłodszej grupy wiekowej) uznało składowisko odpadów za dobre miejsce do zostawienia zużytych opon, a 5% – osiedlowe śmietniki. W sumie 1/3 badanych wskazała miejsca, gdzie nie można zostawiać zużytych opon. Widać więc, że promowanie selektywnej zbiórki odpadów i odpowiedniego ich składowania jest wciąż potrzebne.
Zaledwie 1/3 badanych wie, kto jest odpowiedzialny za odzysk opon
Wyniki badania pokazują jasno, że zdecydowana mniejszość badanych wie, że zgodnie z polskim prawem obowiązek odzysku zużytych opon w Polsce spoczywa na producentach, importerach i dystrybutorach. Są oni zobligowani do odzysku min. 75% tonażu opon, które wprowadzili na rynek, a 15% powinno zostać poddane recyklingowi. Jedynie 32% ankietowanych wskazało takie podmioty, podczas gdy 24% zaznaczyło składowiska odpadów, 21% – zakłady wulkanizacyjne, 12% władze samorządowe, i również 12% – właścicieli samochodów.
Dodajmy, że w kwestii odpowiedzialności za recykling zużytych opon równie mało zorientowani byli kierowcy, jak i osoby, które nie są aktywnymi kierowcami. W tym miejscu należy wspomnieć, że w praktyce niemal każdy zakład wulkanizacyjny przyjmuje stare opony i bardzo duża część osób tam je właśnie zostawia. Wskazanie więc takiego podmiotu jako odpowiedzialnego za odzysk opon z punktu widzenia przeciętnego użytkownika jest logiczne.
Coraz więcej badanych postrzega producentów opon jako zaangażowanych w zrównoważony rozwój
W naszym badaniu postanowiliśmy porównać jak zmieniło się postrzeganie przez ankietowanych pewnych kwestii w czasie. W tym celu ponowiliśmy niektóre z pytań, które padły w lutym 2023 r. Jedno z nich dotyczyło oceny zaangażowania producentów opon w działania z zakresu zrównoważonego rozwoju. Okazuje się, że w tej materii nastąpił wyraźny progres, ponieważ w sierpniu 2024 r. 38% badanych odpowiedziało pozytywnie na to pytanie, w porównaniu z zaledwie 23% sprzed 1,5 r. Warto zaznaczyć, że wzrost pozytywnych odpowiedzi nastąpił głównie „kosztem” odsetka osób niemających zdania (47% w II 2023 r. vs. 35% w VIII 2024 r.)
Zmiana w odpowiedziach na to pytanie pokazuje, że Polacy są coraz bardziej świadomi zaangażowania producentów opon w transformacje modeli biznesowych ku bardziej zrównoważonym środowiskowo standardom, starając się jednocześnie o tym informować. Jest to zapewne po części wynikiem istniejących i nadchodzących regulacji prawnych, w tym tych o obowiązkowym raportowaniu ESG. Media piszą na ten temat względnie często, dzięki czemu społeczeństwo coraz więcej dowiaduje się o założeniach transparentnego w kwestiach środowiskowych prowadzenia biznesu w UE.
Dla Polaków ważne jest, czy producenci oferują produkt nadający się do recyklingu
Kolejnym z pytań, wyniki którego chcieliśmy porównać z tymi sprzed 1,5 r. było to o najważniejsze informacje dot. zrównoważonego rozwoju przy podejmowaniu decyzji o zakupie opon. Z jednym wyjątkiem różnice w odpowiedziach były niewielkie, co sugeruje stabilność w opiniach Polaków na ten temat. Wyniki potwierdzą, że recykling oraz trwałość to dwa aspekty zrównoważonego rozwoju, szczególnie doceniane przez Polaków w kontekście zakupu opon. Zarówno w lutym 2023 r., jak i w sierpniu 2024 r. ankietowani najczęściej wybierali informację, że „producent dzięki inwestycjom w nowe technologie oferuje produkt, który podlega recyklingowi” (odpowiednio 39% i 41%). Drugą najważniejszą informacją (35% wskazań w II 2023 i 36% w VIII 2024 r.) było to, czy „producent oferuje produkt trwały, który zmniejsza zużycie energii”.
Ze zużytych opon można zrobić także ekrany akustyczne, ale o tym wie najmniej badanych
Ankietowani w badaniu zostali również zapytani o to, do czego ich zdaniem można wykorzystać materiały pochodzące z recyklingu opon. Okazuje się, że najczęściej wybierali oni nawierzchnie drogowe (60%), dywaniki samochodowe (53%), oraz nawierzchnie boisk sportowych (50%), a więc o tych trzech zastosowaniach wiedziała co najmniej połowa Polaków. Z kolei najmniej z nich (27%) wiedziało, że z materiału pozyskanego w procesie recyklingu opon można produkować również ekrany akustyczne, takie jakie widzimy przy naszych drogach. 9% badanych odpowiedziało „żadne z powyższych”.
Metodologia
Badanie przeprowadzone na panelu Ariadna na ogólnopolskiej próbie liczącej N=1147 osób. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji Polaków w wieku 18 lat i więcej dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 23-26 sierpnia 2024 r. Metoda: CAWI.